Negers en gandikapten en zo

Bij ‘Who the fuck is Lies Lefever?’ schrijven ze bij Bone Bookings dat Lies zichzelf een neger noemt. Omdat ze dat ook is, zo stellen ze. Mijn eerste reactie was iets in de trant van ‘ei jong zo grof maat’, maar dan dacht ik: van waar komt dat woord ‘neger’ eigenlijk, en waarom heeft het zo een negatieve bijklank? Is het wel nodig dat ik offended ben en dat grof vind? Het komt van het Latijn, en het betekent in de originele vorm ‘zwart’, maar dat weet iedereen wel. De negatieve bijklank komt uit de slaventijd, toen je maar beter zo wit mogelijk was. Maar mijn punt gaat verder dan dat. Want is niet elke beschrijving van een persoon, gebaseerd op een of ander uiterlijk kenmerk, op één of andere manier kwetsend? Het ís misschien op dat moment niet kwetsend bedoeld, maar het komt zo over omdat het ooit ergens wel eens kwetsend bedoeld geweest is? En is neger een woord dat alleen gebruikt mag worden door mensen met een donkere huidskleur? Wordt het pas beledigend als een witte het woord in zijn mond neemt?

Het is zoals mij ‘gehandicapten’ noemen. In eerste instantie voelt het aan als denigrerend (kijkt! hier zit hetzelfde Latijnse woord in verborgen), maar dan moet ik the facts facen en beseffen dat het gewoon is wie ik tegenwoordig ben. En dus is het geen belediging, tenzij het zo bedoeld zou worden. Waar ik het woord ‘gehandicapte’ vroeger moeilijk door mijn strot kreeg omdat ik het ook aanvoelde als iets negatiefs, heb ik het hier nu veel makkelijker mee, omdat ik de lichamelijke toestand losgekoppeld heb van de persoon, terwijl ik dat vroeger misschien anders zag.

Toen ik nog resident was in het revalidatiecentrum heb ik eens een mevrouw omschreven als ‘die daar, die in die rolstoel zit’. De omschrijving klopte wel, maar verloor wel een beetje aan slagkracht omdat we op dat moment in de refter zaten, waar iedereen (mezelf incluis) in een rolstoel zat. Even de context schetsen: mijne maat Sebastian was een verhaal aan het vertellen over said mevrouw, en ik was aandachtig aan het luisteren, toen mijn vrouwtje vroeg over wie het ging. Ik wou dus tegelijkertijd luisteren en antwoorden, maar aangezien venten maar één ding per keer kunnen doen was mijn antwoord niet zo efficiënt en to the point als we van mij gewoon zijn.

Blijft mijn ethisch vraagstuk: is iemand ‘neger’ noemen beledigend, ook al bedoel je het louter als aanduidend woord? Zoals ‘die met zijn witte broek’. Als die met zijn witte broek een Afrikaan is, en er lopen meerdere mensen met witte broeken aan, kan je dan de huidskleur gebruiken om het onderscheid te maken? En hoe moet je dat dan doen? ‘Die bruine meneer’ klinkt zo lullig. ‘Die neger’ misschien te hard. ‘Die Afrikaan’ klopt misschien niet en ‘die African American’ al helemaal niet, tenzij je in de Joesteedes Nights zit op dat moment.

Ik heb een soortgelijk probleem met ‘gehandicapte’, ‘mindervalide’ of ‘invalide’. Het eerste woord klinkt negatief, het tweede klinkt ook niet heel goed omdat ‘valid’ ‘waard(ig)’ betekent, en ‘invalide’ is al helemaal des duivels omdat het Engelse ‘invalid’ gewoon ‘verkeerd’ betekent en ik de link daarmee leg. Als ik ergens ‘password invalid’ zie denk ik aan de Nederlandse vertaling ‘paswoord gehandicapt’ en it just doesn’t feel right, does it now. Alweer een hele hoop vragen waar ik in mijn warhoofd niet gewoon ‘nee’ of ‘ja’ kan op antwoorden. Neen, ik moet dat allemaal oversjieken en uren en uren over nadenken. Wat ben ik toch vermoeiend. Bedtijd!